เขียนโค้ดด้วยหลักการ SOLID ด้วย JavaScript

“SOLID คือชุดของหลักการในการออกแบบซอฟต์แวร์ เพื่อให้โค้ดมีโครงสร้างที่ดี ยืดหยุ่น และดูแลรักษาได้ง่าย โดยเฉพาะเมื่อโปรเจกต์เติบโตขึ้น”

SOLID ย่อมาจาก

• S – Single Responsibility Principle
• O – Open/Closed Principle
• L – Liskov Substitution Principle
• I – Interface Segregation Principle
• D – Dependency Inversion Principle

1. Single Responsibility Principle (SRP)

“คลาส (หรือฟังก์ชัน) ควรมีเหตุผลในการเปลี่ยนแปลงเพียงอย่างเดียว”

❌ ไม่ดี:

class User {
  saveToDatabase() { ... }
  sendEmail() { ... }
}

✅ ดี:

class User {
  constructor(name, email) {
    this.name = name;
    this.email = email;
  }
}

class UserRepository {
  save(user) { ... }
}

class EmailService {
  sendWelcomeEmail(user) { ... }
}

แยกความรับผิดชอบ: User เป็นข้อมูล, UserRepository จัดการฐานข้อมูล, EmailService ส่งอีเมล

2. Open/Closed Principle (OCP)

“เปิดสำหรับการขยาย แต่ปิดสำหรับการแก้ไข”

❌ ไม่ดี:

function getDiscount(type) {
  if (type === "gold") return 0.2;
  if (type === "silver") return 0.1;
  return 0;
}

✅ ดี:

class Discount {
  getRate() {
    return 0;
  }
}

class GoldDiscount extends Discount {
  getRate() {
    return 0.2;
  }
}

class SilverDiscount extends Discount {
  getRate() {
    return 0.1;
  }
}

เราสามารถเพิ่ม PlatinumDiscount ได้โดยไม่ต้องแก้โค้ดเดิม

3. Liskov Substitution Principle (LSP)

“สามารถแทนที่คลาสแม่ด้วยคลาสลูกได้ โดยไม่ทำให้โปรแกรมพัง”

❌ ไม่ดี:

class Bird {
  fly() {
    console.log("flying");
  }
}

class Ostrich extends Bird {
  fly() {
    throw new Error("I can't fly");
  }
}

✅ ดี:

class Bird {}

class FlyingBird extends Bird {
  fly() {
    console.log("flying");
  }
}

class Ostrich extends Bird {
  // ไม่สืบทอดฟังก์ชันที่ทำไม่ได้
}

อย่าสืบทอดพฤติกรรมที่คลาสลูกทำไม่ได้

4. Interface Segregation Principle (ISP)

“อย่าบังคับให้คลาสลูกต้องใช้ interface ที่มันไม่ต้องการ” (ใน JavaScript ไม่มี interface แบบใน TypeScript หรือ Java, แต่แนวคิดยังใช้ได้)

❌ ไม่ดี:

class Machine {
  print() {}
  scan() {}
  fax() {}
}

class PrinterOnly extends Machine {
  scan() {
    throw new Error("Not supported");
  }
  fax() {
    throw new Error("Not supported");
  }
}

✅ ดี:

class Printer {
  print() {}
}

class Scanner {
  scan() {}
}

แยก interface ตามความสามารถจริง

5. Dependency Inversion Principle (DIP)

“พึ่งพา abstraction ไม่ใช่ implementation”

❌ ไม่ดี:

class MySQLDatabase {
  save(data) { ... }
}

class UserService {
  constructor() {
    this.db = new MySQLDatabase();
  }
}

✅ ดี:

class UserService {
  constructor(database) {
    this.database = database;
  }

  saveUser(user) {
    this.database.save(user);
  }
}

// ใช้งาน
const db = new MySQLDatabase();
const userService = new UserService(db);

ทำให้เปลี่ยน database เป็น MongoDB หรือ Mock สำหรับเทสต์ได้ง่าย

📌 สรุป

หลักการ	คำอธิบาย
Single Responsibility Principle (SRP)	คลาสควรมีเหตุผลในการเปลี่ยนแปลงเพียงอย่างเดียว
Open/Closed Principle (OCP)	เปิดสำหรับการขยาย แต่ปิดสำหรับการแก้ไข
Liskov Substitution Principle (LSP)	สามารถแทนที่คลาสแม่ด้วยคลาสลูกได้ โดยไม่ทำให้โปรแกรมพัง
Interface Segregation Principle (ISP)	อย่าบังคับให้คลาสลูกต้องใช้ interface ที่มันไม่ต้องการ
Dependency Inversion Principle (DIP)	พึ่งพา abstraction ไม่ใช่ implementation